કોરોના વેક્સિન

 

આજે સેવી ઘેર આવીને તુરત રૂમમાં સુઈ ગઈ. મેઘનાને ચિંતા થઈ, થાય જ ને રોજ ઓફિસેથી આવે ઘરમાં પગ મુકતા જ “મમ્મી ઘરમાં છે કે કિટી પાર્ટીમાં કે મહિલામંડળમાં ગઈ છે? મેઘના બહારની પ્રવૃત્તિમાં વ્યસ્ત રહેતી એક જ દીકરી, પતિ મેહુલ મહિનામાં ૧૫ દિવસ ઘેર અને ૧૨ થી ૧૫ દિવસ બહાર ગામ, મેઘના ટી વીની સિરિયલ જોવા કરતા અઠવાડીયાના ત્રણ દિવસ મહિલા મંડળમાં બહેનોને ભરતકામ શીખવતી, એક દિવસ કિટી પાર્ટીમાં બહેનો ધાર્મિક પુષ્તકનું અધ્યયન કરતી. સાંજે ઘેર બન્ને મા દીકરી આખો દિવસ શું કર્યું તેની મઝાક મસ્તી સાથે ડીનર લેતા વાતો કરતા.
આજે સેવીને કોરોના વેક્સિનનો બીજો ડોઝ લેવાનો હતો એટલે દુઃખાવો થતો હશે વિચારી મેઘનાએ કામમાં મન પરોવ્યું, ચિત્ત સેવીના વિચારોમાં જ વ્યસ્ત, કાલે વેલેન્ટાઈન ડે છે, મેહુલ સવારની ફ્લાઇટમાં આવી જવાના છે, ઊપર જઈને જોઉ પુછું શું થાય છે! વિચાર કરતા કરતા દાદર ચડી બેડરૂમ બંધ નોક કરી અંદર ગઈ સેવીના કપાળે હાથ મુક્યો ગરમ,છાતી પર હાથ મુક્યો શ્વાસોછ્વાસની ગતી વધી ગયેલ, સેવી બેટા શું થાય છે? મમ્મી ૯૧૧ જોડ મને હોસ્પિટલ લઈ જા મને વેક્સિનના બીજા ડોઝનું રિએક્સન આવ્યું છે. મેઘનાએ તુરત એમબ્યુલંસ બોલાવી સેવીને કોરોના આઈ સી યુ માં દાખલ કરી .ઓક્સિજન માસ્ક થી સેચ્યુરેસન ૯૫-૯૮ આવ્યું. મેઘના મોડી રાત્રે ઘેર આવી, સોફા પર આડી પડી ઊંઘ તો આવે જ નહી. ૫ વાગે ઊઠી તૈયાર થઈ એરપોર્ટ ગઈ, ફ્લાઇટ સમયસર આવી, મેહુલને રસ્તામાં વાત કરીશ ના ના..ઘેર પહોંંચીને જ વાત કરું એ જ બરાબર વિચાર કરતી મેહુલની રાહ જોઈ રહી, મેહુલ આવ્યો હાથમાં બે ગુલાબ, ગાડીની પાછલી સિટ પર નજર ફેરવી બોલ્યો મેઘના સેવી નથી આવી આજે એ રજા લેવાની હતી! શું થયું સુતી હશે, મેઘના લે તારુ ગુલાબ મારો વહાલનો દરિયો દીકરીને ગુલાબ ઘેર જઈને, આમ સાધારણ વાતો કરતા બન્ને ઘેર પહોંચ્યા. મેઘના રસોડામાં ગઈ મેહુલ તમે ફ્રેસ થાવ હું આદુ ફુદીનો મસાલા ચા બનાવું છું. મેહુલ સાવર લઈને આવ્યો વાહ કેટલા દિવસે તારી ચા પીવા મળશે ચા-નાસ્તો કરતા “અરે સેવી હજુ નથી આવી!” મેહુલ રજાનો દિવસ છે સુવા દે ને સારું તારી દીકરીને સુવા દવ છું
મારાથી રાહ નહીં જોવાય બોલતા ગરમ પરોઠા,ગાઠીયા ચાની ચુસ્કી સાથે માણી રહ્યો. મેઘના મનમાં મુંજાયા કરે. હિંમત કરી બોલી મેહુલ સેવી હોસ્પિટલમાં છે તેણીને વેક્સિન બીજા ડૉઝનું રિયેક્સન આવેલ છે.બન્ને હોસ્પિટલ પહોંચ્યા નર્સને મળ્યા નર્સે સારા સમાચાર આપ્યા સેવીને આજે સાંજે રજા મળી જશે સેચ્યુરેસન ઓક્સિજન વગર ૯૮-૯૯ રહે છે. બન્ને ડો ને મળ્યા ૪ વાગે દીકરી સાથે ઘેર ગયા.
ત્રણે જણાએ વેલેન્ટાઇન દિવસે સાથે ડીનર લીધું
૦૨-૧૪ -૨૦૨૧
.    

  

 

 

હોય છે

જાહેર જે થઈ જાય છે મઝા હોય છે
છૂપું ભલે જાહેર થતા સજા હોય છે

છાનું રે છપનું થઈ જતું હોય તો
ના સમજણો કંઈક તેમા લજ્જા હોય છે

જીવન અકાળે શું લાવશે નથી જાણતા
જાણ્યું સવારે આશ્ચર્ય પામતા હોય છે

આકાર સુંદર કર્યાને થાક્યા સર્વ એ
અંતે તો હેમનું હેમ જાણતા હોય છે

પ્રકૃતિ જો હોય સ્વિકૃતિની કોઇની
તો ક્યારેક વળી ના પાડતા હોય છે

ં

સાલ વસમી વિસની

સાલ વસમી ૨૦ની ગઈ
ભૂલાશે કદી નહીં

 લાવી કોરોનાની મહામારી
સ્વગૃહે ગયા પૂરાઈ
વિશ્વભરના માનવી
ભૂલાશે કદી નહીં

    મિત્રો સહુ મુંજાય
ના હળી મળી શકાઈ
ઘેર ના આવે કોઈ
ડોરબેલ કદીક સંભળાય
હર્ષે દોડી ઊઘાડું દેખાય

બે રોજગાર યુવક
વહેંચવા સિક્યોરીટી સિસ્ટમ
કમને ના પાડી આભાર વ્યક્ત
કરીને કર્યો વિદાય

      હે ઈશ્વર પ્રાર્થુ તને હું
૨૧ની સાલ આવકારું
કોવિદ૧૯ વેક્સીન શૉધાય
વિશ્વમાં સુખ શાંતિ સ્વાસ્થય
સાથ હર્ષ ઉમંગ હૈયે છલકાય

પ્રેમ પ્રવાહ

પ્રેમ પ્રવાહનું પવિત્ર ઝરણું
    મુજ હૈયેથી નિસર્યું
કુટુંબી સર્વને ભીંજવતુ
      મુજ હૈયેથી નિસર્યું

પડોશી જનોને આવકારતું
 મન બુદ્ધિને હડસેલતું
બુદ્ધિથી પરે એ ઝરણું
     મુજ હૈયેથી નિસર્યું

નાત જાતના ભેદ ભૂલીને
સૌને આલિંગનમાં લેતું
ચહેરે ચહેરે હાસ્ય ફરકાવતું
       મુજ હૈયેથી નિસર્યું

ભાવના વિશ્વ બંધુત્વની વહે
પૃથ્વીના કણ કણ મહેકાવતું
ફુવારા સ્નેહના લહેરાવતું
મુજ હૈયેથી નિસર્યું

શાંતિ ટુંકી નવલિકા

 

શાંતિ સગર્ભા , તેના પતિ સાથે ડો રીનાના રૂમમાં પ્રવેશી. શાંતિને  પહેલીવાર ચોટીલામાં જોયેલ, મારા કાકાજીની બીજા નંબરની દીકરી જન્મથી બહેરી મુંગી કાકીને ત્રણ દીકરી મોટી તરુલતાના લગ્ન થઈ ગયેલ મુંબઈ સાસરીમાં સુખી હતી, નાની ૮માં ધોરણમાં અભ્યાસ કરતી હતી. હું અને મારા પતિ ડો રવિ છેડાછેડી છોડવા ચોટીલા આવેલ.
કાકીનો દીકરો અને કાકા દુકાને ગયા. અમે ચા નાસ્તો કરી  મારા કાકીજી નાની નણંદ વિનોદીની (કાઠીયાવાડમાં રિવાજ નણંદ છેડાછેડી છોડે ) સાથે ચામુંડા માતાના મઠ પર ગયા વિધી પતાવી, ડુંગર ચડ્યા દર્શન કર્યા બપોરના ૧૨ઃ૩૦ વાગે ઘેર આવ્યા, શાંતિએ રસોય તૈયાર રાખેલ ઇશારાથી અમને હાથ ધોય જમવાના આસન પર બેસવા કહ્યું . શાંતિની હોશિયારી સમજણ જોઇ, મેં કાકીને મુંબઈ બહેરા મુંગાની શાળા વિષે વાત કરી,રવિએ કાકાને વાત કરી. અમે સાંજે સુરેન્દ્રનગર જવા નીકળી ગયા.
આ વાતને ત્રણ-ચાર વર્ષ થઈ ગયેલ અમે બન્ને અમારા વ્યવસાયમાં વ્યસ્ત ચોટીલા જવાનું થયેલ નહીં.આજે શાંતિને તેના પતિ સાથે જોઈ અમને બન્નેને ખૂબ આનંદ થયો. શાંતિ થોડું બોલતી થયેલ તેના પતિ મનહર એકદમ નોર્મલ વઢવાણની પ્રાથમિક શાળામાં શિક્ષક. શાંતિને તપાસી વિટામિન્સ કેલ્શીયમ વગેરે આપ્યા પ્રસુતિ ઘેર નહી કરવાની સલાહ આપી, દર પંદર દિવસે બતાવવા આવવાનું,શાંતિ નિયમીત સુચના મુજબ બતાવવા આવતી, નવ મહિને તંદુરસ્ત દીકરાનો જન્મ થયો, કાકી સમયસર આવી ગયેલ. એક દિવસ કાકી મારા રૂમમાં આવ્યા પુછ્યું “રીના શાંતિને તમારા દવાખનેથી ચોટીલા ટેક્ષીમાં લઈ જવાય?” “કાકી કોઈ વાંધો નહી પણ તમારે બાબાને ત્યાં ત્રણ મહિને રસી મુકાવવી પડશે,”
કાકીઃઅમારા સરકારી દવાખાનામાં ડોકટર સારા છે બધાને રસી આપે છે,
“તો કોઈ વાંધો નહીં, કાકી શાંતિને આવો સરસ પતિ મળ્યો તેનો અમને બન્નેને ખૂબ  આનંદ છે,મુંગા બહેરાને પણ જીવનસાથી મળી રહે છે.
કાકીઃ રીના એના નસીબ અને આવડતે એને આટલા સારા પતિ મળ્યા બાકી અમને ચિંતા રહેતી શાંતિનું અમારા ગયા પછી કોણ? અમારા પુણ્યનો ઉદય થયો. આપણે ત્યાં નામુ લખે છે નટુભાઈ તેમણે મનહરલાલ વિષે વાત કરી ગરીબ મા-બાપ વગરનો સાળંત પાસ છે, એક રવિવાર તેઓ મનહરલાલને આપણા ઘેર લઈને આવ્યા શાંતિની રસોય અને આવડત જોઈ પસંદ કરી, મહિનામાં સગાય અને તુરત સાદાયથી લગ્ન કર્યા વધારે સમય જાય તેમાં જોખમ નાના ગામમાં હેતુ દુશ્મન હોય એટલે કોઈને બોલાવ્યા નહોતા,
“સરસ કાકી તમે શાંતિનો ઉછેર સારો કર્યો છે.”
ત્યારબાદ બે વર્ષમાં શાંતિને બીજો દીકરો થયો.
શાંતિના બન્ને  દીકર નોરમલ.
માતા-પિતાના ઉછેર અને સંસ્કારથી મુંગી-બહેરી દીકરી પતિ અને બે બોલતા બાળકો સાથે આનંદથી વઢવાણમાં રહે છે.
સત્ય ઘટના પર આધારીત

 

 

 

ઈશ્વરને ઓળખો

ઘણી વાર સાંભળીએ છીએ કથાઓમાં ઈશ્વરને ઓળખવા શું આવષ્યક છે. કોઈ કથાકાર કહે રોજ પૂજા -અર્ચના કરો એક દિવસ પ્રભુ ખુશ થશે તમને દર્શન આપશે.
તો કોઈ કથાકાર એમ કહેશે ધાર્મિક પુષ્તક રામાયણ, ભાગવતના નિયમીત અધ્યયન કરવાથી ઈશ્વરને જરૂર ઓળખશો, તો કોઈ વક્તા આધ્યાતમિક માર્ગ બતાવશે યોગ કરો ધ્યાન કરો ઈશ્વરના દર્શન કરશો. આ બધુ સાંભળી મને નાનપણમાં સાંભળેલ ભજન યાદ આવ્યું,
“આંખ મારી ઊઘડે ત્યાં સીતા-રામ દેખું “
આ ભજન રચનારે જરૂર આંખ ઊઘડતા દર્શન કર્યા જ હશે. આપણે સહુ આપણા ઈષ્ટદેવનું સ્મરણ કરતા નિદ્રાવસ થઈએ તો ચોક્કસ આપણને સહુને આંખ ઊઘડતા પ્રભુના દર્શન થાય જ.
મને વિચાર આવ્યો ઈશ્વરનો વાસ તો કણ કણમાં છે, કુદરતની રચના ઈશ્વરેજ કરેલ છે. બહાર નજર કરીએ આકાશમાં વાદળોમાં ચાલતો દેખાઇ,ગાજવિજ થતી હોય તેમાં બોલતો સંભળાય, વિજળીમાં હાથ ફેલાવતો અને વરસાદને નીચે ઉતારતો જણાય. બાગમાં દ્રષ્ટી કરીએ ફૂલોમાં હસતો ઝાડના થડ ઉપરથી શાખાઓ પર ચડતો પાંદડાઓને જુલાવતો જોવા મળશે, વહેલી સવારના ઝાકળના બિંદુઓમાં રમતો જોવા મળશે. આમ ઈશ્વરને ઓળખવા આપણે આપણી નજર જ બધે ફેરવવાની રહેશે બધે જ ઈશ્વર દેખાશે.

આતમ દીપ

આતમ દીપ
આંગણે દીપમાળા પ્રગટાવી
આતમને આંગણે અંધાર પટ
મોહ માયા મદ ક્રોધ અંધકાર
અત્ર તત્ર સર્વત્ર આજ ભરપૂર
દૂર કર પ્રગટાવ દિલમાં દીવોએક
કોડિયામાં પુરી સમજણનું તેલ
આત્મ વિશ્વાસે વધ આગળ
કેળવી માનસિક દ્રઢતા તું આજ
સોદાગર સપનાનો બનીશ જરૂર
આતમ દીપ પ્રગટશે આંતરિક ઊર્જા થકી

સાહિત્યના સથવારે

 સૌ પ્રથમ સાહિત્યની પરિભાષા વિષે જાણીએ, સાહિત્ય એટલે પ્રજાના             વિચાર, ભાવના,અને  જ્ઞાન વગેરેની ભાષામાં સંઘ્રાયેલી મૂડી.
સાહિત્ય ઘણા બધા વિષયો પર હોય શકે, અને તે સાહિત્યકારના ભાવ વિષ્વ પર રચાયેલ હોય છે. ઐતિહાસિક સાહિત્ય હોય તોતે પોતાના ભાવ સાથે ઇતિહાસ રજુ કરતું હોય છે, જે શ્રી ક. મા. મુનશીની ઐતિહાસિક  નવલકથાઓ, પાટણની પ્રભુતા, ગુજરાતનોનાથ, રાજાધિરાજ વગેરેમાં વાચકો અનુભવે છે.આ નવલકથામાં લેખકના કાલ્પનિક પાત્રોનો પણ સમાવેશ થતો હોય છે.
બીજો પ્રકાર પ્રવાસ વર્ણન કરતું સાહિત્ય જેમાં લેખકે કરેલા પ્રવાસ,  સાહસ   વગેરેનું ભાવાત્મક વર્ણન કરવામાં આવે છે. પ્રીતિ સેનગુપ્તા અને રાજુલ   કૌશિક  આ બે લેખિકાનો ફાળૉ આ સાહિત્ય રચવામાં ગણાય , જોકે આ સિવાય ઘણા લેખકોએ પ્રવાસ વર્ણન લખેલ છે.
ત્રિજો પ્રકાર કાલ્પનિક વાર્તાઓ આમાં લેખકના વર્તમાન કે ભૂતકાળના પ્રસંગો સંજોગો,અનુભવો પર ભાવાત્મક પાત્રોનું આલેખન હોય છે. બાળ વાર્તાઓ પણ હોય શકે, બકોરપટેલની વાર્તાઓ જે આપણે સહુએ બાળપણમાં વાંચી છે. અત્યા્રે કોરોના કાળ ચાલી રહ્યો છે તે વિષય પર ઘણી વાર્તાઓ લખાય અને હજુ લખાતી રહેશે
ચોથો પ્રકાર કાવ્યાત્મક સાહિત્ય જેના ઘણા પ્રકાર છે -ગીત, ખંડકાવ્ય,           કવિતા,  લખુકાવ્ય, પૌરાણિક કાવ્ય દ્રષ્ટાંત રામાયણ, મહાભારત.
આધ્યાત્મિક સાહિત્યનો એક આગવો પ્રકાર છે જેમાં વિષ્વ ભરના ધર્મ વિષે   સાહિત્યકાર પોતાના વિચારો દર્શાવે છે .
આ સિવાય વર્તમાન પત્રો ,સામયિક ,પખવાડીક વગેરેના વાંચનથી ઘણી માહિતી પ્રાપ્ત થાય છે.
સાહિત્યનો વિષ્વભરની ભાષામાં લખાયેલ ભરપૂર ખજાનો છે.
વાચક ખુદના રસ મુજબ વાંચી શકે છે.
છેલ્લે મારી બે પંક્તિ
મુજ જીવન વહે સાહિત્યને સથવારે
વિરમું એજ અભિલાષા સાથે.
અસ્તુ
૧૦-૨૫-૨૦

કોરોનાનો કેર

    આશા રોજ સવારે તૈયાર થાય હોસ્પિટલ જવા, અને તેના મમ્મી અનસુયાબેન બહાર આવે ,’

“બેટા તું બરાબર ધ્યાન રાખજે રોજ ન્યુઝમાં સાંભળીને મને બહુ ચિંતા થાય છે, હોસ્પિટલમાં કોરોનાના દર્દીઓ વધતા જાય છે, તારો દિકરો ૩ વર્ષનો અને દીકરી તો ૩ મહિનાની છે હું તો કહુ છું તું મેટર્નીટી રજા વધારે લઈ લે,” “મમ્મી હું આઇ સી યુ નિ હેડ છું અત્યારે સૌથી વધારે દર્દી આ સી યુમાં હોય છે . અત્યારે ડૉકટર્સની બધી હોસ્પિટલમાં ખૂબ જરૂર છે ત્યારે મારે રજા લેવાની સલાહ તું આપે છે, મમ્મી હું બરાબર ધ્યાન રાખું છું હોસ્પિટલના કપડા હું સીધા લોન્ડરીમાં નાખીને ઘરના ક્પડા લોબીના ક્લોસેટમાંથી પહેરીને અંદર આવું છું.હાથ ધોઈને પછી  જ અનયાને લઉ છું.
“સારું બેટા આ તો ન્યુઝમાં જાણ્યું ઘણા ડોકટરને કોરોનો લાગી જાય છે એટલે મારો જીવ ના રહ્યો તને ચેતવી બાકી તને તો બધી ખબર જ હોઈને,”
અઠવાડીયું થયું હશે આ વાતને અને એક દિવસ આશા હોસ્પિટલથી આવી બોલી મમ્મ્મી આજે મેં કોરોના ટેસ્ટ કરાવ્યો છે +વ છે એટલે હું ૧૫ દિવસ નીચે ગેસ્ટ રૂમમાં કોરોન્ટાઇન થઈશ તમારે કોઈએ આવવાનું નહી.
“ભલે બેટા અલય તો તારા પપ્પા પાસે જ રહે છે અને અનયાને તો બોટલ આપીશું તારું પંપ કરેલું  દુધ હજુ ફ્રીઝમાં છે તે પીવડાવીશ.”
૧૫ દિવસ પૂરા થયા, આશાએ ફરી ટેસ્ટ કરાવ્યો -વ હતો તેણીનો પ્લાઝમા એન્ટીબોડી ટેસ્ટ માટે મોકલાવ્યો, રિઝલ્ટ આવ્યું  ઍન્ટીબોડી  જણાયા.
આશાએ પ્લાઝમા ડોનેટ કર્યું. તેની ખાસ બેનપણી અને સાથે કામ કરતી ડો. ઈમા કોરોનામાં સપડાયેલ તેને હજુ સુધી કોઈનું પ્લાઝમા મળેલ નહી આશાનું પ્લાઝમા મેચ થયું વખતસર મળી ગયું, ઈમા સારી થઈ ગઈ.
ઘેર આવી મમ્મી-પપ્પાને વાત કરી. મમ્મી જો હું ઘેર બેઠી રહી હોત તો મારી બેનપણીને બચાવી શકી હોત? બન્ને ખૂબ ખુશ થયા, “બેટા તું સેવાભાવી છે પ્રભુ તને લાંબુ આયુસ્ય અર્પે અને સેવા કરતી રહે.”

હાઈકુ

મિત્રો આજે ચાલવા ગઈ, કોઈ માણસોની અવર જવર નહી, કોઈ પક્ષીઓની ચહલ પહલ નહી. શાંત કુદરત જોઈ આ હાઈકુ મનમાં સ્ફુર્યું.

છૂપાઇ ગયા
છે પક્ષીઓ માળામાં
કોરોના ભય!
વધુ હાઈકુ જુઓ  કેટેગરી હાઈકુમાં જઈને.

શું છે?

કોણ જાણી શક્યુંં  વિરતા શું છે?
તો કોઇ બતાવો કે નિર્બળતા શું છે?

શસ્ત્ર વિહોણા અભિમન્યુને ફસાવી
વિંધ્યો હણ્યો આ કૃરતા, ક્ષત્રિયતા શું છે?

કૌરવો પાંડવો લડ્યા ભાઈ ભાઈ
કોઈની જાણમાં નથી એકલતા શું છે?

ચોપટ ખેલમાં યુધિષ્ઠર નિતીએ રમ્યા
કૌરવો જીત્યા જાણૉ કપટતા શું છે?

દ્રૌપદીના છુટા કેશ વસ્ત્રાહરણ
જોઈ રહ્યા પિતામહ આ વિવસતા શું છે?

 

 

 

 

 

 

 

ક્ષમાપના

         ઈર્ષા કામ ક્રોધ લોભ મોહ સમા
વાદળૉથી મુજ હ્રદયાકાશ અશુધ્ધ

આગ્રહ વિગ્રહ પરિગ્રહનો કરી ત્યાગ
ક્ષમાપના માંગી કરી લઉં વિશુધ્ધ

ના વિસરાય સ્મૃતિપટેથી ઉપકાર
વિસ્મૃત થતા રહે સદા અપકાર

પચાવી જાણું માન-અપમાન
મુજ હ્રદયે વશે એ ભાવ હંમેશ

      સદા વહેતો રહે મુજ નેત્રોથી પ્રેમ
પ્રાર્થુ વિભુ શક્તિ એવી તું આપ

હિંસા- અહિંસા

હિંસા એટલે કોઈને મારી નાખવા, પશુ- પક્ષીને,જળચરને  શૉખ ખાતર મારવા અથવા માંસાહારી પોતાના ભોજન માટે મારતા હોય છે આ એક પ્રકારની હિંસાછે . વધારે કૃર હિંસા ખૂન કરવું તે છે આના પણ કારણ હોય શકે.અને અહિંસા એટલે ન મારવું એ. આ તો ફક્ત સ્થુળ અર્થ થયા.
સુક્ષ્મ અર્થ કરીએ તો આપણે દિવસમાં ઘણી હિંસા જાણે અજાણે કરતા હોઇએ છીએ. જોઇએ એ શું છે.
કુવિચાર કરવો ધંધામાં  કોરોના મહામારીનો લાભ લઈ વેપારીઓ માલ -સામાનના ભાવ વધારે તે હિંસા છે . વ્યવહારમાં વહાલા-દવલા કરી પક્ષપાત કરવો એ પણ હિંસા છે, મિથ્યા ભાસણ કરવા તે હિંસા છે, કોઈનું ખરાબ ઈચ્છવું કે ખરાબ થતું હોય તે જોય મનમાં રાજી થવું તે પણ હિંસા છે.માણસનો સહજ સ્વભાવ અહિંસા છે. પશુનો સહજ સ્વભાવ હિંસા છે.
હિંસા કર્યા પહેલા મનમાં નકારાત્મક ભાવો ઉદભવે છે જેવાકે ક્રોધ ,રાગ-દ્વેશ,અહંકાર. પ્રથમ શત્રુ પ્રત્યે અણગમો થાય ત્યારબાદ અણગમો               રોષમાં રૂપાંતરિત થાય છે. પરિણામ જો હું સમર્થ હોવ તો ક્રોધને શત્રુને નિર્મુળ કરવા તરફ પ્રેરિત કરું છું અને જો શત્રુ સમર્થ હોય તો ક્રોધને પોતાની નિર્બળતાના કારણે તત્પૂરતો દબાવી દેવો પડે છે.આ અહિંસા નથી.
મહાભારત યુધ્ધ વિષે આપણે સહુ જાણીએ છીઍ કે અર્જુન સમર્થ છે પણ લડવા માંગતો નથી એનું કારણ અહિંસા નથી. કૌરવોની સેના જોઇને એના મનમાં સંવેદના પ્રગટૅ છે અને સગા-વહાલા અને ગુરુ પ્રત્યે મોહ જાગે છે અને તેનું ગાંડીવ ધનુષ્ય તેના ખભા પરથી સરી પડે છે.ત્યારબાદ ગીતાબોધ શ્રી કૃષ્ણ આપે છે.અને મહાભારત ધર્મ યુધ્ધ શરુ થાય છે.
બીજો દાખલો ઈમરજન્સી ઓપરેસન કરતી વખતે દર્દીનું અવસાન થાય તો તે હિંસા ન ગણાય ડો.નો આસય દર્દીને બચાવવાનો હતો.
પ્રભુને પ્રાર્થના કરું સૌ પ્રત્યે પ્રેમભાવ રાખું  બીજાની ભૂલોને માફ કરી દઉ અને મારી ભૂલનો સ્વીકાર કરી માફી માંગુ. મારુંં જીવન સાર્થક કરું.

 

 

શ્રાવન મહિનાનો મહિમા

શ્રાવણ મહિનાની શરૂઆત થાય અને શિવ મંદિરોમાં શિવ ભક્તો શિવલીંગ પર અભિસેક કરવા ઊમટી પડે. શિવ, દેવોના દેવ મહાદેવ કહેવાય છે. રામ ભગવાને લંકા જતા પહેલા શિવસ્મર્ણ કર્યું , શિવલિંગ ઉપસ્થિત થયું તેની પૂજા અર્ચના શ્રી રામ ભગવાને કરી જે આજે રામેશ્વરમ જ્યોતિર્લિંગ તરીકે પૂજાય છે. હિંદુ ધર્મના ચાર દિશામાં આવેલ ચાર યાત્રાધામ પૂર્વમાં જગન્નાથપૂરી, પશ્ચિમમાં દ્વારિકાધીશ ઉતરમાં બદ્રીનાથ  અને દક્ષિણ દિશામાં રામેશ્વરમની ગણતરી થાય છે.શ્રી કૃષ્ણ ભગવાને બે દિવસના હતા ત્યારે શ્રી શિવ ભગવાનના દર્શન કરવા વ્યાકુળ થયા રુદન કર્યું જશોદા મા અને સખીઓએ ઘણા ઉપાય કર્યા છતા બાળ કૃષ્ણ શાંત ન થયા ભગવાન શિવના દર્શન કર્યા તુરત જ શાંત થયા.
મહાભારત કથામાં ઘણા પાત્રોએ શિવ આરાધના કર્યાનો ઉલ્લેખ છે.યુધ્ધ સમાપ્ત થયા પછી યુધીષ્ઠિર સાથે બધા ભાઇઓ ગુરુ હત્યા, ગુરુ ભાઈઓ તથા પોતાના સો પિત્રાય ભાઇઓની હત્યાના શોકમાં ડુબી જાય છે, ત્યારે શ્રી કૃષ્ણ તેઓને શિવ ધ્યાન કરી પાપનું પ્રાયશ્ચિત કરી પાપ મુક્ત થવાની સલાહ આપે છે.યુધિષ્ઠર પૂછે છે કિશન તમે ભગવાન છો તમે તો ધારો તે કરી શકો છો તો તમે જ અમને પાપ મુક્ત ન કરી શકો? કૃષ્ણ જવાબ આપે છે મોટાભાઈ મેં જે બધું કર્યું તે ધર્મ,અને ન્યાય માટે કર્યું, હું તમને પાપ્મુક્ત ના કરી શકુ તે માટે તમારે શિવ ધ્યાન કરવું યોગ્ય છે દયાળુ શિવ જલ્દી પ્રસન્ન થાય છે અને વરદાન આપે છે.

રામ ભગવાન અને શ્રી કૃષ્ણ બન્ને દેવોએ શિવને મહત્વ આપ્યું.માટૅ દેવોના દેવ મહાદેવ તરીકે પૂજાય છે.

શ્રાવણ મહિનાની વદ આઠમને દિવસે આખી દુનિયામાં વસતા હિંદુઓ કૃષ્ણ જન્મ નો ઉત્સવ ઊજવે છે. મહારાષ્ટ્ર્માં માખણની મટકી ફોડી કૃષ્ણ બાળલીલાનો ઊત્સવનું ખૂબ મહત્વ છે.આ દિવસોમાંબાળ કૃષ્ણના હિંડોળા જુલાવવાનોને  ઉત્સવ ઘણા મંદીરોમાં તથા કૃષ્ણ ભક્તોના ઘેર ઉજવાય છે. આ મહિનામાં પુનમને દિવસે ભાઈબેનના પવિત્ર સંબંધનું  રક્ષાબંધન પર્વ ઉજવાય છે.આ પુનમ નાળિયેરી પુનમ તરીકે ઓળખાય છે,કારણ આ દિવસે માછીમારો નાળિયેર વધેરી સમુદ્રની પૂજા કરે છે જેથી સમુદ્ર ચોમાસા દરમ્યાન શાંત રહે અને માછીમાર તેમનો વ્યવસાય જોખમ વગર કરી શકે. ત્યારબાદ નાગ પંચમી અને શીતળા સાતમ જેવા પર્વ પણ ગુજરાતના ગામડાઓમાં આજે પણ ઉજવાય છે.અમુક સ્થળૉએ સાતમ આઠમનો પ્રખ્યાત મેળો ભરાય છે, નાના મોટા સહુ મેળામાં છુટથી મહાલે છે.
શ્રાવણ મહિનાની વદ ચૌદસથી જૈન ધર્મના પર્યુશણ પર્વનો આરંભ થાય છે. આમ શ્રાવણ માસ ખૂબ મહત્તવનો મહિનો છે.

કપરો સમય

 

   આ સમય કપરો ભલે
હોય ભ્રમણ કરતો ભલે

       કોઇ તો ઉપાય મળશે
વાટ જોઇ બધે ફરતો ભલે

      પુન્ય જરૂર કોઇના હશે
પાપ બધા ઉભરતો ભલે

    શોધશે જરૂર ઉપાય હવે
દાકતર બધે વિહરતા ભલે

     રિસર્ચ થયા ઘણા નાથશે
પકડમાં લેશે હરખતો ભલે

      સ્મશાને જતા અટકશે ?
પ્રભુ સુજાડ ઉકેલતો હવે

Pita Mahan

આજે ફાધર્સ ડે પિત્રુ દિવસ. ઘણા પ્રખ્યાત પિતા(ફાધર ) યાદ આવે, જેવો દુનિયાભરના ફાધર
તરિકે જાણીતા છે.ફાધર વાલેસ અને બીજા આપણા રાષ્ટ્ર પિતા મહાત્મા ગાંધી જે
બાપુ તરિકે પ્રખ્યાત છે.
ફાધર વાલેસ સ્પેનથી મિસિનરી ક્રિશ્ચયાનિટિના પ્રચાર કરવા આવેલ.
તેઓએ ગુજરાતી ભાષા શીખી અને ગુજરાતીમાં ઘણા પુષ્તકો પણ લખ્યા.
એક પુષ્તક મને યાદ છે “સદાચાર” તેઓશ્રીએ અગણિત
અંગ્રેજી પુષ્તકો પણ લખ્યા છે,અને ગુજરાતી માસિક

અને ન્યુઝ પેપરમાં તેઓના લખાણ પ્રકાસિત થતા રહે છે.
આપણા લાડીલા બાપુ વિષે તો આપ સહુ જાણો જ છો અને આપ સૌએ “ગાંધી મુવી જોયું જ હશે.

મારા પિતાને યાદ કરી થોડી પંક્તિ તેઓને અર્પણ
“પિતા તમે મહાન”

પિતા તમે વડલો ઘટાદાર
કરો કુટુંબમાં અનુસાશન
રાખો સહુને શિસ્તબધ્ધ
સુખ સુવિધા આપો સહુને
દિનરાત કરો મહેનત અતુટ
શબ્દ કોષ નાનો પડે
ઉપકાર તમારા અગણીત
અનોખુ સ્થાન મુજ હ્રદયે
તમારું, પિતા તમે મહાન
નમન કરું સર્વદા તમને
પિત્રુ દેવો ભવ પિતા મહાન
૦૬ /૨૧/ ૨૦૨૦
ડો ઈંદુબહેન શાહ

વસંત

       વસંત આવી પ્રકૃત્તિ ઊઠી નવજીવન પામી
વહેલી સવારે કોયલના કુહુ કુહુ ટહુકારે જાગી

   ટણ્મ્ણ્ણ..મોબાઈલ રણક્યો અવગણના કરી
ઉઠી દોડી બારણું ખોલી દ્રષ્ય અદભૂત નિહાળ્યા

    નવ પલ્લવિત વૃક્ષોની શાખા મધ્યેથી
સૂર્યના કોમળ કિરણો વનરાજીમાં પ્રસરી રહ્યા

કોયલ પંચમસૂરને માણતા નિહાળતી રહી
સુગંધીત પુષ્પોની સૌરભ લહેર વાયુની લાવી

નાસાગ્રે શ્વાસ સાથે મન હૈયું ઉન્માદે ભરી દીધા
નવ જીવન પ્રકૄત્તિનું  મુજ જીવનને ઉન્મેષે દેશે ભરી

મા

      મા વિષે ઘણા લેખો, કાવ્યો લખાયેલ છે અને લખાતા રહેશે. હા જમાનો બદલાય તેમ લખાણ બદલાય. ૧૮મી સદીની મા અભણ, પણ ગણેલ કોઠાસુજવાળી સમય આવે સામી છાતીએ દુશ્મનને હંફાવનાર નિડર.
૧૯મી સદીની માને યાદ કરતા કવિ કલાપીનું ગ્રામ્ય માતા યાદ આવે, તરસ્યા ઘોડેશ્વાર રાજાને શેરડીની કાતળી કાપી રસ પીવડાવે છે,રસ પીતા રાજાના મનમાં વધુ મહેસુલ ભાગ લેવાનો વિચાર આવે છે,  ઘોડેશ્વાર રાજા વધુ રસ માટે પાત્ર ધરે છે, શેરડી પર બે ત્રણ ઘા પડ્યા રસ નીકળતો નથી, ગ્રામ્ય માતાની આંખમાં આંસુ આવે છે બોલે છે હે પ્રભુ મારી ધરા રસ વગરની થઈ, રાજા દયા હીન થયો છે, નહીં તો આવું ન બને, અને તુરત રાજા ગ્રામ્ય માતાની અને ઈશ્વરની માફી માંગે છે.
રાજાનું પાત્ર પાછું ભરાઇ છે.
આપણે સહુ જાણીએ છીએ ૨૦મી સદીની મા,ઘર અને ઓફિસ બન્ને જવાબદારી સંભાળે છે.
મા માટે ઘણી કહેવતો છે,
મા તે મા બીજા બધા વગડાના વા,
સ્ત્રી અબળા હોય શકે માતા નહીં,
જે કર જુલાવે પારણું તે જગ પર શાસન કરે
મા એટલે વાત્સલ્યની મૂર્તિ
એક માતા સો શિક્ષકની ગરજ સારે

મારા થોડા શબ્દો કાવ્ય રૂપે માને અર્પણ

માતા તારો સ્નેહ અમૂલ્ય
વર્ષે અમૃત ધાર અવિરત

મા તું સંવેદના ભાવના અહેસાસ
મા તું જીવનમાં ફૂલોની સુવાસ

     સર્વ સંતાનોની હેતુ્ચ્છુ માતા
છિંકે બાળ જરી શબ્દ સરે ખમ્મા

      બે હોય કે ચાર સૌ પર
તુજ હેત રહે સમાન

અગણીત છે ઉપકાર
આજ કરી રહી યાદ

    તુજ રૂણ ચૂકવવા અસમર્થ,
મા તને કોટી કોટી પ્રણામ

  માતા તારો સ્નેહ અમૂલ્ય
વર્ષે અમૃત ધાર અવિરત

 

 

 

ઘટના

 

    ઘટના તો આવે ને જાય

    કોઇના મન આનંદિત થાય

તો કોઇના મન થાય વ્યથિત

ઘટના તો ઘટના જ રહી.

કોઇ દ્વારે લગ્નની શરણાઇ વાગી

યુગલ જઇ રહ્યુ સંસાર યાત્રા પ્રારંભે

તો કોઇ દ્વારેથી ઉઠી નનામી

ડાઘુ પોંહચાડી રહ્યા અંતિમ યાત્રાએ

ઘટના તો ઘટના જ રહી.

કોઇ સ્થળૅ થય રહ્યા બોંબ ભડાકા

કોઇ સ્થળૅ આતશબાજીના ધડાકા

કોઇ સ્થળૅ ચિતા ભડભડ બળૅ

તો કોઇ સ્થળૅ દિવાળી ઝગમગે

ઘટના તો ઘટના જ રહી.

ઘટના તો ક્ષ્ણૅ ક્ષ્ણે બદલતી રહે

સાથે મન ચંચળ યાત્રા કરતુ રહે

પળમા પહોંચે કાશ્મીરની સીમાએ

તો પળમા પહોંચે અફ્ઘાનિસ્તાન ઇરાકે

ઘટના તો ઘટના જ રહી.

રે મન તુ કરે પણ શું?

વ્યથિત થાય કે આનંદિત!

ઘટના ન બદલી શકે

ઘટના તો ઘટના જ રહી.

પસ્તાવો

             જનકભાઈનો સ્વભાવ ખૂબ તેજ ભણેલા પી એચ ડી સુધી પરંતુ બિલકુલ ગણેલ નહી, ભણતર અને ગણતર બેઉ સાથે હોય તેવું ભાગ્યે જ બને.સારી કંપનીમાં મેનેજીંગ ડિરેક્ટરનો હોદ્દો સંભાળે જોબ પર તો બધા સાથે સારા, રહેવું જ પડેને આ દેશમાં કર્મચારીઓ(employees)ને તો બરાબર સાચવવા પડે, કોઈ સાથે ઊંચા સાદે બોલી જવાય તો બોસ સામે કેશ થાય લોયરને કમાણી બીજુ શું ? આબરુના કાંકરા. પોતાની સેક્રેટરીને તો ખૂબ સાચવે તેની સાથે લંચ અને કોઈ સાંજે ડીનર લેવા પણ જાય.

  તમને વિચાર આવ્યોને ઘરમાં તો પત્નિ અને બાળકો સાથે આનંદથી રહેતા જ હશે. ઘરમાં આવે એટલે જોબ પરના ગુસ્સાનો ભારેલો અજ્ઞી ભભૂકે. જાનકીબેન સંસ્કારી અને સમજુ પતિ આવે તે પહેલા બન્ને બાળકોને લેસન કરાવે,મોટી દીકરી જયના ૭ વર્ષની ૩ જા ધોરણમાં નાનો દિકરો જય ૫ વર્ષનો કે જીમાં બન્નને જમાડે બાળકોને હિતોપદેશની વાર્તા વાંચે બાળકો સાંભળે સુઈ જાય. બાળકો  માની  શિખામણથી ખૂબ સમજુ.
રાત્રે ૯ઃ૩૦ વાગે જનકભાઈનું આગમન થાય જાનકીબેને ઓવનમાં રસોઈ ગરમ રાખેલ તુરત બન્નેની થાળી પીરસે એક કોળિયો મોઢામાં મુકે “આવું ફીક્કુ શાક, દાળતો જાણે ત્રણ માળની, તારે કોઈ દિવસ મારા ટેસ્ટનું તો બનાવવાનું જ નહી,”થાળીને હડસેલો મારી ઊભા થઈ જાય “તારી માએ તને કંઈ શીખવાડ્યું જ નથી.”દરવખતે આવા શબ્દો તો કોઈ વાર ખરાબ ગાળ પણ બોલે જાનકીબેન કોઇ જવાબ ન આપે બાળકો ઊઠી જાય અને સાંભળે તો તેમના બાળ માનસ પર કેવી અસર થાય.તેમના માતા-પિતાને તેમણે કદી ઊંચે સાદે બોલતા નહી સાંભળેલ પોતે ખાઈ લે લેફ્ટ ઓવર ફ્રિઝમાં મુકે. એકાદ પુષ્તક વાંચે ને સુઇ જાય.
બાળકો પુખ્ત વયના થયા, બન્ને ભણવામાં હોશિયાર દીકરીના અને દીકરાના હાઈસ્કુલ ગ્રેજ્યુએસનમાં પણ જનકભાઈની હાજરી નહી ફોન પર કોંગ્રેચ્યુલેસન આપી દે અગત્યની મિટીંગને કારણ હાજર નહી રહી શકે. બન્નેના ગ્રેજ્યુએસનમાં જાનકીબેન એકલા ગયા. દીકરીને Harvard યુનિવર્સિટીમાં સ્કોલરશીપ સાથે એડમિસન મળી ગયું  વેકેસનમાં તેણે મમ્મીની ડો.ફ્રેન્ડ કેતકીની ઓફિસમાં જોબ લઈ લીધો.
જયને એમ.આઈ. ટી એન્જેનિયર કોલેજ માં સ્કોલરશીપ સાથે એડમિસન લીધું. દીકરી ડો. થઈ અને દીકરો કેમિકલ એન્જિનિયર થયો.
જાનકી અને કેતકીની મિત્રતા સ્કૂલથી, કોલેજમાં પણ બન્ને સાથે, ઇન્ટર સાઇન્સ પછી કેતકી મેડીકલ કોલેજમાં ગઈ. જાનકી એમ.એસ.સી થઈ, અમેરિકાથી પરણવા આવેલ જનક સાથે લગ્ન કરી અમેરિકા આવી.ડો. કેતકી U. S. M. L. E    પરિક્ષા પાસ કરી અમેરિકા આવી, કેતકીએ મોટી ઉંમરે સાથે ભણતા અમેરિકન ડો. ટેમ્પેસ્ટા સાથે લગ્ન કર્યા, એક દીકરો હજુ ૧૨ વર્ષનો. કેતકી તેના પતિ અને પુત્ર દર ફ્રાયડે  ડીનર બોમ્બે બ્રેઝરી રેસ્ટૉરન્ટમાં લે.જનક તેની સેક્રેટરી રોસા સાથે એજ રેસ્ટૉરન્ટમાં દર ફ્રાયડે હોય તેઓ બન્ને તેમની ચેસ્ટામાં મસગુલ હોય તેમનું ધ્યાન કેતકી પર ન જાય પરંતુ કેતકી અને ટૅમ્પેસ્ટા તેમને જોયલે દીકરો સાથે હોય એટલે બોલે નહી. એક ફ્રાયડે ડો ટેમ્પેસ્ટા કોલ પર હતા દીકરો ફ્રેન્ડના ઘેર પ્રોજેક્ટ કરવા ગયેલો કેતકીએ જાનકીને ફોન કર્યો મને બોમ્બે બ્રેઝરીમાં ૭ વાગે મળ. જાનકીબેન બાળકો મોટા થયા પછી પોતાનામાં વ્યસ્ત રહેતા તૈયાર થયા પહોંચ્યા કેતકીએ ટૅબલ બુક કરાવેલ બન્ને બેઠા. ખૂણાના બુથમાં જનક અને તેની સેક્રેટરી બેઠેલા બન્નેની ચેસ્ટા જોઈ જાનકીબેન સ્તબ્ધ થઈ ગયા. ડો. કેતકી બોલી જોયું તું મારું માનતી નોતી, કેતકી હવે મારે શું કરવું? હું કહું છુ તારે વકીલ પાસે જવાનું ડીવોર્સ પેપર્સ ફાઇલ કરવાના મારી પાસે તારા વરની ચેસ્ટાના બધા ફોટા છે. તું જરા પણ ગભરાતી નહી. તારા બન્ને બાળકો તને સાથ આપવાના તેની મને ખાત્રી છે. બીજે દિવસે કેતકી અને જાનકી છૂટાછેડાના પ્રખ્યાત વકીલ દેશાઇની ઓફિસમાં ગયા, વકીલે જાનકીને સાંભળી તેની નોંધ લીધી કેતકીએ ફોટા બતાવ્યા. છૂટાછેડાના પેપર્સ તૈયાર કર્યા જાનકીને આપ્યા. બન્ને સખીએ સાથે લંચ લીધુ, “જાનકી મારે ઘેર લવ કે તારે ઘેર”? “મારે ઘેર જ લઇ લે” સારું તું અંદર જા બારણું થોડું ખુલુ રાખજે”.જાનકી અંદર ગઈ,
પતિ ધૂંવાફૂવા તાડુક્યા પૂ્છ્યા વગર ક્યાં ભટકવા ગઈ’તી જાનકીબેને મુંગે મોઢે પેપર્સ આપ્યા બોલી સહી કરો.
ડીવોર્સ પેપર જોઈ જનક ખૂશ ભાવતુ વૈદ્ધે બતાવ્યું તુરત સહી કરી આપી.

 કોર્ટમાં કેસ દાખલ થયો. પત્નિ અને બાળકોને માનસિક ત્રાસનું કારણ દર્શાવેલ. બન્ને પક્ષના સ્ટૅટમેન્ટ લેવાયા બન્ને રાજી ખુશીથી છૂટા થવા માગે છે, તુરત જજમેન્ટ આવ્યું જાનકીબેનને જનકભાઈની ૫૦ટકા સંપત્તિનો હક્ક, મેન્ટલ ત્રાસના પાંચ,પાંચ ટકા બંન્ને બાળકોને આપવાના કેસ પતી ગયો.
જાનકીબેન બીજે દિવસે સામાન પેક કરી દીકરીના એપાર્ટમેન્ટમાં જતા રહ્યા.
જનકભાઇના બંગલામાં રોસા રહેવા આવી ગઈ.લીવ ઇન કોન્ટ્રાક કર્યો.રોજ રેસ્ટોરન્ટમાં જમવાનું . જનક કઠપુતળી રોસાના હાથમાં દોરી જેમ નચાવે તેમ નાચે. ધીરે ધીરે રોસા પોતાની સહી ચેકમાં કરવા લાગી સ્ટૅમ્પ ઓફિસનો,પૈસા મેક્ષિકોની બેન્કમાં જમા કરવા લાગી.એક વર્ષમાં બધા ખાતામાંથી પૈસા જવા માંડ્યા, આ બધી ખબર જનકભાઈને ઘણી મોડી પડી. એક ફ્રાઇડે રોસા તેની માસી મેક્ષિકોથી આવી છે તેને મળવા જવું છે બહાને વહેલી નીકળી ગયેલ, ઘરમાંથી બીજી નાની વસ્તુઓની ચોરી કરી બેગ ભરી હોબી એરપોર્ટ પરથી કેનકુન રવાના થઈ ગઈ. જનકભાઈ ઘેર આવ્યા ઘર વેરણ-છેરણ કેમેરા નહી લેપટોપ નહી.માઈક્રોવેવ નહી. જનકભાઈ માથે હાથ મુકી રડવા લાગ્યા અરર  હું મારી સાચી ગૃહલક્ષમી જાનકીને ન ઓળખી શક્યો, ધુતારી મેક્ષીકનના રૂપમાં મોહી પડ્યો. જાનકીને ફોન કર્યો, જાનકીના ફોનમાં હજુ પતિનો ફોન હતો સાણી સરળ જાનકીએ ઉપાડ્યો, સામે ચોધાર આંસુ સાથે રડતા અવાજે જનકભાઇ બોલ્યા જાનકી મને માફ કર હું રૂપના મોહમાં ઢગાય ગયો છું મારું બધું ચોરી મને ભીખારી બનાવી રોસા ભાગી ગઈ; સ્પિકર ફોન પર બધી વાત જયનાએ સાંભળી, જય પણ આજે ફ્રાયડે મમ્મીને મળવાને ખાસ તો મમ્મીના હાથનું સ્વાદીસ્ટ ઇન્ડીયન ફૂડ ખાવા આવેલ. જયનાએ વાત કરી પપ્પા મારા એપાર્ટમેન્ટમાં આવો આપણે ચારેય સાથે જમીએ. “બેટા હું શું મોઢું લઈને આવું?
જય બોલ્યો પપ્પા અમારા સંસ્કાર તમને બોલાવે છે આપણે પહેલી વખત બધા સાથે જમીએ અને શાંતિથી વાતો કરીએ.

જનકભાઈ ગયા ત્રણે જણાના પગે પડ્યા પસ્તાવાના આંસુ વહેતા રહ્યા.
“આ પસ્તાવો વિપુલ ઝરણું સ્વર્ગથી ઊતર્યું,
પાપી તેમાં ડૂબકી દઈને પુણ્યશાળી બને છે”
જયનાએ પપ્પાને ઊભા કર્યા ચારેય જણાએ સાથે ભોજન લીધું.